A jeśli masz teraz chwilę, to zaparz dobrą kawę i mam dla Ciebie coś ciekawego do poczytania:
Prokurent – kto to?
Czasami mówi się: najlepiej zarządzać spółką z fotela prokurenta, bo nie ponosi on odpowiedzialności.
Czy to prawda? Kiedy warto w spółce mieć prokurenta i jakiego konkretnie?
Czy zawrzeć z nim umowę, a jeśli tak to jaką? Co prokurent może a czego nie może?
Czy odpowiada za podatki, długi ?
Pytań można by mnożyć, bo choć instytucja prokurenta znana była pod rządami już nieobowiązującego Kodeksu handlowego, to wciąż są pytania od zarządów i samych prokurentów, którzy wahają się czy przyjąć propozycję bycia prokurentem.
Prokura kiedyś była uregulowany w Kodeksie handlowym.
Od 2003 r. przepisy o prokurze zawarte są w Kodeksie cywilnym
Od art. 109 ze znaczkiem 1 do art. 109 ze znaczkiem 8 Kodeksu cywilnego, czyli niby niewiele przepisów jest do opanowania. Ale trzeba je uzupełnić znajomością innych, o których Ci opowiem.
Prokurent w spółce
Prokurent to pełnomocnik ale szczególnego rodzaju bo pełnomocnik tzw. handlowy.
Można zostać prokurentem zarówno:
- Podmiotu wpisanego do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Będą to nie tylko spółki osobowe i kapitałowe czyli jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo akcyjna, z o.o. i SA, prosta spółka akcyjna. Ale także spółki europejskie, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe; instytuty badawcze; oddziały przedsiębiorców zagranicznych działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- Możemy zostać także prokurentem osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą jako przedsiębiorcy podlegającemu wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Ale NIE można zostać prokurentem spółki cywilnej, gdyż nie jest ona podmiotem prawa, a tym samym nie może być uznana za przedsiębiorcę. Dopuszczalne jest natomiast udzielenie prokury przez wspólnika spółki cywilnej, który jest przedsiębiorcą.
Prokurent samoistny
Powołanie prokurenta może nastąpić na mocy uchwały.
W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółce akcyjnej na powołanie prokurenta muszą zgodzić się wszyscy członkowie zarządu ale odwołać prokurenta może już każdy.
Jest to ważna informacja, bo oznacza, że zarząd nie musi podejmować uchwały jeśli zachodzi potrzeba czy chęć odwołania prokurenta. Po prostu każdy członek zarządu może podjąć taką decyzję.
Prawidłowo podjęta uchwała powinna uwzględniać:
- imię i nazwisko prokurenta
- sposób reprezentowania spółki przez prokurenta:
- może być to prokura samoistna inaczej samodzielna – wtedy prokurent reprezentuje spółkę samodzielnie, czyli nawet bez członków zarządu (!)
- może być prokura łączna – czyli działa co najmniej dwóch prokurentów.
Czy prokurent może podpisać umowę?
„Co może prokurent?” – takie pytanie jest często wpisywane do wyszukiwarki Google.
Otóż, Nie wszystko!
Prokurent ma umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Czy prokurent może udzielić pełnomocnictwa?
Tak, prokurent może np.:
- Udzielić pełnomocnictwa innej osobie do dokonania jakiejś konkretnej czynności prawnej, np. do zawarcia umowy
- Zawierać najróżniejsze umowy kredytu/pożyczki, najmu, sprzedaży
- Podpisywać weksle
- Zawierać umowy z zakresu prawa pracy
- Może wytoczyć lub cofnąć powództwo, uczestniczyć w rozprawie, zawrzeć ugodę
Ale nie może:
- Zbyć przedsiębiorstwa jako zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
- Dokonać czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania. Np. nie może wydzierżawić przedsiębiorstwa, ale może zawrzeć umowę najmu czy dzierżawy nieruchomości.
- Nie może zbyć i obciążyć np. hipoteką nieruchomości.
Do tych czynności jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności. Czyli np. pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego do sprzedaży nieruchomości należącej do spółki.
Ryzyko jednak, że w tym zakresie prokurent przekroczy zakres prokury praktycznie nie istnieje. Obowiązkiem bowiem notariusza przy transakcji jest sprawdzenie w tym przypadku pełnomocnictwa.
Prokurent – odpowiedzialność
Najpierw dobra dla prokurenta wiadomość:
Prokurent nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania sp. z o.o. bo na mocy art. 299 ksh odpowiedzialność taką ponoszą członkowie zarządu.
Prokurent nie ponosi odpowiedzialności za niezgłoszenie wniosku o upadłość spółki w terminie do trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości bo taką odpowiedzialność ponoszą osoby które na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu mają prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania tak wskazuje art. 21 ustawy Prawo upadłościowe. A prokurent nie prowadzi spraw spółki na podstawie ustawy umowy statutu tylko ją reprezentuje, taka tez była intencja ustawodawcy zgodnie z uzasadnieniem do nowelizacji przepisów ustawy prawo upadłościowe
Ale spotkasz też stanowiska odmienne bo już od lat toczy się dyskusja czy prokurent odpowiada czy nie za niezłożenie wniosku o upadłość spółki jeśli zaistnieją określone warunki.
Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 marca 2013 r. (sygn. V CSK 177/12), „prokurent nie ponosi odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, a zatem konsekwencji uchybienia obowiązkowi podjęcia stosownych działań i złożenia wniosku w odpowiednim terminie, ponieważ czynność złożenia wniosku mieści się w zakresie uprawnień prokurenta, a nie jego obowiązków”.
Niemniej, ponieważ czynność złożenia wniosku o upadłość nie została wymieniona w KC jako ta, której dokonać prokurent nie może to zalecałabym jednak, aby prokurenci interesowali się sytuacją finansową spółki i posiadali wiedzę jakie są przesłanki do złożenia wniosku o upadłość gdyż niewątpliwie złożyć taki wniosek mogą.
Prokurent – odpowiedzialność za podatki
A co jeśli chodzi o podatki – tu raczej nie ma wątpliwości – odpowiedzialność członków zarządu przewidziana w art. 116 Ordynacji podatkowej nie można rozszerzyć na prokurentów ze względu na brak podstaw prawnych.
Prokurenci w dalszym ciągu nie ponoszą odpowiedzialności za zaległości podatkowe, niespłacone zobowiązania reprezentowanej spółki i nie mogą być pociągnięci przez jej wierzycieli do odpowiedzialności z tego tytułu. Instytucja prokury w dalszym ciągu pozostaje więc bezpieczna dla menadżerów spółek kapitałowych, którzy nie muszą obawiać się odpowiedzialności swoim osobistym majątkiem za zobowiązania spółki.
To w takim razie czy prokurent za coś odpowiada? 🙂
Tak! Opowiadam o tym w szkoleniu VOD Odpowiedzialność prokurenta:
Czego jeszcze potrzebujesz?
Oczywiście, sprawdzonego gotowca!
