Jakie rewolucyjne zmiany mogą czekać Pracodawców?

W dniu 15 września 2016 r. powołano Komisję Kodyfikacyjną Prawa Pracy celem wypracowania projektów kodeksów indywidualnego oraz zbiorowego prawa pracy. Po kilkunastu miesiącach pracy Komisji do opinii publicznej dociera coraz więcej sygnałów dotyczących kluczowych propozycji zmian, jakie mają zostać przedstawione finalnie przez Komisję w marcu bieżącego roku. Zmiany w wielu przypadkach mają być rewolucyjne. Pojawiające się wypowiedzi medialne członków Komisji, które często budzą poruszenie u obu zainteresowanych stron tj. zarówno Pracodawców jak i Pracowników, skłoniły Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej do wydania komunikatu, w którym wskazano, że doniesienia dotyczące zmian w prawie pracy formułowane w mediach przez członków Komisji, należy traktować wyłącznie jako propozycje niezależnych ekspertów prawa pracy oraz przedstawicieli partnerów społecznych.

O tym jednak, czego dotyczą wspomniane zmiany warto dowiedzieć się już teraz. Poniżej przedstawiamy najważniejsze propozycje.

Pracodawcy nie będą mogli zatrudniać pracowników w ramach umów prawa cywilnego

Komisja zamierza wprowadzić tzw. „przymus pracy etatowej”. W związku z tym zamierza zaproponować zrezygnowanie z możliwości zatrudniania pracowników w ramach umów zlecenie czy umów o dzieło. Zatrudnienie w na mocy umów cywilnoprawnych byłoby możliwe wyłącznie w ramach samozatrudnienia. Pracownik w takiej sytuacji byłby zobowiązany do założenia działalności gospodarczej. Ma to ścisły związek z kolejnym założeniem proponowanym przez Komisję tj. zakazem dorabiania do etatu. Osoby chcące legalnie dorobić do pensji będą musiały ponieść dodatkowo koszty założenia i prowadzenia działalności gospodarczej, bowiem wykonywanie usług na umowie cywilnoprawnej będzie dopuszczalne w ramach samozatrudnienia, o czym już pisaliśmy wcześniej. Jak podkreślają jednak sami członkowie Komisji propozycje ograniczające możliwość dorabiania nie są jeszcze przesądzone.

Zmiany w zakresie wypowiadania umów o pracę

Komisja planuje również zmienić podstawy dotyczące wypowiadania umów o pracę na czas określony poprzez konieczność wskazania przyczyny wypowiedzenia tego rodzaju umowy. Pomysł ten budzi jednak wątpliwości wśród samych członków Komisji i nie jest przesądzone czy propozycja ta zostanie przedstawiona w ostatecznym projekcie.

Pewne ułatwienia mają być przewidziane dla małych pracodawców zatrudniających do 10 osób, którzy nie będą zobowiązani do wskazywania przyczyn wypowiedzenia umów o pracę. Pracodawca w przypadku chęci wypowiedzenia umowy o pracę będzie zobowiązany zapłacić pracownikowi równowartość jednego wynagrodzenia. Jeżeli jednak pracodawca wskaże przyczynę wypowiedzenia, której będzie pewny, nie będzie zobligowany do płacenia pracownikowi jednej jego pensji. 

Nowe rodzaje umów o pracę

Komisja chce także zaproponować wprowadzenie do przepisów prawa pracy nowych typów umów o pracę tj. umowy o pracę dorywczą, umowę o pracę sezonową oraz umowę o pracę nieetatową. Zawieranie umów pierwszego rodzaj będzie możliwe w celu wykonywania prac nieregularnych bądź krótkoterminowych na okres nie dłuższy niż 30 dni w ciągu roku kalendarzowego. Umowa o pracę sezonową będzie dotyczyć prac związanych z okresowymi pracami zależnymi od warunków atmosferycznych, zapotrzebowaniem na produkty wynikającym z pór roku oraz z cyklami produkcji rolnej i ogrodniczej. Umowa o pracę sezonową byłaby zawierana na okres do 90 dni w roku kalendarzowym. Zawieranie umów o pracę nieetatową ma dotyczyć konkretnych grup pracowników tj. osób poniżej 26 roku życia oraz powyżej 60 roku życia, a także osób zatrudnionych na pół etatu. Co jednak istotne tego rodzaju umowa będzie dotyczyć pracy w wymiarze do 18 godzin tygodniowo.

Rewolucyjne zmiany w urlopach

Komisja planuje wiele zmian w zakresie urlopów pracowniczych. Kluczową propozycją jest zrównanie dni urlopu wypoczynkowego dla wszystkich pracowników i uniezależnienie jego wymiaru od stażu pracy. Pracownikom ma przysługiwać co najmniej 26 dni urlopu. Układy zbiorowe pracy będą mogły przewidywać zwiększenie wymiaru urlopu. Co istotne 26 dni urlopu będzie stanowiło jego minimalny wymiar.

Kolejną istotną planową zmianą jest wprowadzenie bezpłatnego urlopu na żądanie. Aktualnie pracownik ma prawo do płatnego urlopu na żądanie w wymiarze 4 dni w roku kalendarzowym. Zgodnie z nowymi założeniami odpłatność tego rodzaju urlopu może być ustalona jedynie w formie porozumienia z pracodawcą.

Niewykorzystywanie przez pracowników przysługującego im urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym jest coraz częstszym zjawiskiem. Komisja wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pracodawców chce zaproponować ograniczenie tego procederu. Założeniem ma być wykorzystywanie przez pracowników urlopu w roku, za który on przysługuje. Przesunięcie urlopu na kolejny rok będzie możliwe po złożeniu przez pracownika wniosku w poprzednim roku kalendarzowym, z tym ograniczeniem, że pracownik będzie zobowiązany  wykorzystać urlop najpóźniej do września kolejnego roku.

Przerwa „na papierosa”

Coraz częściej pojawiającym się pomysłem Komisji do co zmian w przepisach prawa pracy jest wprowadzenie obowiązku odpracowania przez pracowników tzw. przerw „na papierosa”. Co istotne pozostanie pracownika po godzinach pracy i odpracowanie przerw nie będzie traktowane jako „nadgodziny”.

Wprowadzenie kont wynagrodzeń

Jedną z najnowszych propozycji Komisji jest tworzenie w zakładach pracy kont wynagrodzeń, na które będą trafiać wynagrodzenia z nadgodzin wypracowanych przez pracowników. Zgodnie z założeniami przedstawianymi przez członków Komisji wynagrodzenie za nadgodziny nie byłoby wypłacane pracownikom automatycznie, tylko trafiałoby na konto powiernicze prowadzone przez pracodawcę.  Wypłata następowałaby w sytuacjach ściśle określonych w przepisach prawa pracy m.in. gdy zaistnieją szczególne okoliczności organizacyjne, nastąpi załamanie popytu czy ustanie stosunek pracy. Limit odkładanych na koncie nadgodzin ma wynosić maksymalnie 168 godzin. Komisja planuje również zmienić definicję nadgodzin poprzez doprecyzowanie, że będzie to praca wykonywania wyłącznie na polecenie pracodawcy.

Wśród pojawiających się innych propozycji Komisji jest m.in. unormowanie pracy z domu np. w trakcie choroby dziecka czy wprowadzenie nowych kategorii osób zatrudnionych m.in. pracowników mobilnych czy twórczych. O tym jednak jakie ostatecznie zmiany zostaną przestawione przez Komisję do dalszych prac przekonamy się w ciągu najbliższych tygodni, o czym oczywiście będziemy Państwa informować.